Το «Μοντέλο Ηνωμένων Εθνών» (Model United Nations – MUN) είναι ένα τριήμερο μαθητικό συνέδριο-προσομοίωση των εργασιών του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Συγκεκριμένα προσομοιώνονται οι εργασίες επιτροπών της Γενικής Συνέλευσης, του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Τα MUN είναι ένας θεσμός ευρέως διαδεδομένος στο εξωτερικό, πρακτικά από την εποχή της ίδρυσης του ΟΗΕ, καθώς τα εκπαιδευτικά αλλά και τα γενικότερα μαθησιακά οφέλη που μπορούν οι νέοι να αποκομίσουν από αυτά είχαν από νωρίς αναγνωριστεί. Στις μέρες μας, αρκετά σχολεία από την Ελλάδα λαμβάνουν μέρος σε MUN τα οποία διοργανώνονται στην Ελλάδα και σε διάφορες χώρες του εξωτερικού. Το Αριστοτέλειο Κολλέγιο Θες/νίκης, πρωτοπόρο στις εκπαιδευτικές δράσεις έχει καθιερώσει στην εκπαιδευτική κοινότητα της Β. Ελλάδας και με συνεργασία σε σχολεία από το εξωτερικό, το Μοντέλο Ηνωμένων Εθνών τα τελευταία 15 χρόνια.
ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Το Μοντέλο Ηνωμένων Εθνών του Αριστοτελείου Κολλεγίου φτάνει φέτος στη 15η ετήσια σύνοδό του, αποτελώντας έτσι το μακροβιότερο MUN σε ολόκληρη τη χώρα. Στις δεκαπέντε ετήσιες συνόδους του MUN , οι οποίες έλαβαν χώρα από το 2002 έως και το 2017, έχει λάβει μέρος πάνω από 2.500 μαθητών από περισσότερα από 90 λύκεια, δημόσια και ιδιωτικά, κυρίως από την Θεσσαλονίκη, αλλά και την υπόλοιπη Ελλάδα και χώρες του εξωτερικού.
ΓΙΑΤΙ;
Πρωταρχικός εκπαιδευτικός στόχος του συνεδρίου είναι η ευαισθητοποίηση των νέων σχετικά με τα παγκόσμια προβλήματα τα οποία έχουν τεθεί επί τάπητος στα αντίστοιχα όργανα του ΟΗΕ και αφορούν σε ζητήματα πολιτικού, ανθρωπιστικού, πολιτιστικού, αναπτυξιακού καθώς και περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος. Η γνώση που αποκομίζουν οι νέοι μέσα από τη μελέτη και την έρευνα των διεθνών θεμάτων, προβλημάτων και εξελίξεων δύναται να καταστεί χρήσιμη για τη μετέπειτα πορεία τους.
Τα παράπλευρα οφέλη που αποκομίζουν οι μαθητές περιλαμβάνουν τη βελτίωση των ρητορικών τους ικανοτήτων μέσω της δημόσιας έκφρασης των ιδεών τους αλλά και της τεκμηριωμένης υποστήριξής τους, κάτι το οποίο επιτυγχάνεται μέσω της «δημόσιας συζήτησης κατά αντιπαράθεση» και την εξάσκηση και βελτίωση της αγγλικής γλώσσας στον προφορικό αλλά και στο γραπτό λόγο, καθώς σε όλες τις συζητήσεις και τα έγγραφα που καταρτίζονται κατά τη διάρκεια του συνεδρίου γίνεται χρήση της αγγλικής γλώσσας, μιας από τις επίσημες γλώσσες του ΟΗΕ. Μεγάλη έμφαση δίνεται στο σεβασμό στο συνομιλητή-«αντιπάλο» και στην αναγωγή του διαλόγου σε μοναδικό μέσο επίλυσης των διαφορών.
Τέλος, οι έφηβοι που συμμετέχουν στο MUN έχουν μία μοναδική ευκαιρία να γνωριστούν με συνομήλικούς τους και να ανταλλάξουν απόψεις και προβληματισμούς σχετικά με τα ζητήματα που απασχολούν στις μέρες μας την παγκόσμια σκηνή σε ένα περιβάλλον τελείως διαφορετικό από το σχολικό.
ΠΩΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ;
Το κάθε σχολείο που αποφασίζει να συμμετάσχει αναλαμβάνει την εκπροσώπηση κάποιου κράτους-μέλους του ΟΗΕ ή κάποιου διεθνούς ή μη κυβερνητικού οργανισμού.
Οι εργασίες του συνεδρίου χωρίζονται σε διάφορες επιτροπές οι οποίες αντιστοιχούν σε πραγματικές επιτροπές του ΟΗΕ και πραγματεύονται ζητήματα τα οποία έχουν συζητηθεί ή συζητούνται τη δεδομένη χρονική περίοδο από τα σώματα του Οργανισμού. Η επιλογή των θεμάτων γίνεται με γνώμονα τόσο την κάλυψη της διεθνούς επικαιρότητας, όσο και την ανάδειξη ζητημάτων που διαφεύγουν – παρά τη σοβαρότητά τους – της κάλυψης των μέσων ενημέρωσης. Κάθε ένας από τους συμμετέχοντες στο μαθητές, εκπροσωπεί τη χώρα που έχει αναλάβει το σχολείο του σε μία από αυτές τις επιτροπές.
Είναι προφανές, από την προσομοιωτική φύση του συνεδρίου, ότι οι μαθητές εντός των επιτροπών δεν υποστηρίζουν τις προσωπικές τους απόψεις, αλλά τις θέσεις της χώρας που εκπροσωπούν, μπαίνοντας έτσι στο ρόλο των διπλωματών. Για το λόγο αυτό, μία από τις βασικότερες υποχρεώσεις των συμμετεχόντων είναι να έχουν μελετήσει διεξοδικά τη γενικότερη πολιτική που ακολουθεί η χώρα που εκπροσωπούν αλλά και ειδικότερα τις απόψεις που υποστηρίζει σχετικά με τα θέματα των επί μέρους επιτροπών.
Σκοπός της κάθε επιτροπής είναι η υιοθέτηση ενός ψηφίσματος (resolution) στα πρότυπα της μορφής των ψηφισμάτων του ΟΗΕ. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω μιας εξόχως δυναμικής διαδικασίας άτυπων και επισήμων συζητήσεων που δίνει την ευκαιρία στους μαθητές να δημιουργήσουν συμμαχίες και να επιδιώξουν από κοινού λύσεις στα υπό συζήτηση προβλήματα.
Τα προεδρεία των επιτροπών στελεχώνουν φοιτητές, οι οποίοι διαθέτουν προηγούμενη εμπειρία σε συνέδρια MUN και επιλέγονται μέσα από μια διαδικασία συνεντεύξεων, ενώ παρακολουθούν και ορισμένο αριθμό προπαρασκευαστικών συναντήσεων με μέλη της οργανωτικής ομάδας πριν από το συνέδριο. Το κάθε προεδρείο αναλαμβάνει το απαιτητικό έργο της διεύθυνσης της συζήτησης που γίνεται σε κάθε επιτροπή, ενώ παράλληλα βοηθά τους συμμετέχοντες μαθητές σε τυχόν διαδικαστικής φύσεως ζητήματα που προκύπτουν.
Τέλος λειτουργεί και μια μικρή «δημοσιογραφική» ομάδα, αποτελούμενη από 6-7 μαθητές.
Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ
Τα εκπαιδευτικά οφέλη που μπορεί να αποκομίσει ένας μαθητής συμμετέχοντας στο MUN είναι πολλά και ποικίλα. Αυτό εν μέρει οφείλεται στο διαφορετικό ρόλο που καλείται ο κάθε ένας μαθητής να επιτελέσει εντός της επιτροπής στην οποία ανήκει ως ξεχωριστό και μοναδικό μέλος μιας διπλωματικής αποστολής. Η λειτουργία και η επιτυχία της συνόδου του MUN εξαρτάται επί της ουσίας από τη συμμετοχή και συμβολή καθενός συμμετέχοντα. Και αυτό αποτελεί σημαντικό κίνητρο για την καλύτερη προετοιμασία και ενεργότερη εμπλοκή του κάθε μαθητή πριν το συνέδριο αλλά και κατά τη διάρκεια των τριών ημερών της συνόδου.
Πιο συγκεκριμένα όμως οι μαθητές που συμμετέχουν στο MUN κερδίζουν:
- γνώσεις σχετικά με τα παγκόσμια προβλήματα.
Πρωταρχικός εκπαιδευτικός στόχος του συνεδρίου είναι η ευαισθητοποίηση των νέων σχετικά με τα παγκόσμια προβλήματα τα οποία απασχολούν τα αντίστοιχα όργανα του ΟΗΕ και αφορούν σε ζητήματα πολιτικού, ανθρωπιστικού, πολιτιστικού, αναπτυξιακού καθώς και περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος. Η γνώση που αποκομίζουν οι νέοι μέσα από τη μελέτη και την έρευνα των διεθνών θεμάτων, προβλημάτων και εξελίξεων δύναται να καταστεί χρήσιμη για τη μετέπειτα πορεία τους. Παράλληλα τους εφοδιάζει με γνώσεις που δύσκολα θα αποκόμιζαν από το σχολείο ενώ αναδεικνύει και θέματα που σπάνια καλύπτονται από τα ΜΜΕ. - γνώσεις σχετικά με τις διεθνείς σχέσεις και τη λειτουργία των υπερεθνικών οργανισμών.
Στους μαθητές δίνεται μια προνομιακή ευκαιρία να κατανοήσουν πώς λαμβάνονται σημαντικές αποφάσεις σε διεθνές επίπεδο. Μαθαίνουν για την ιστορία, τα όργανα και τον τρόπο λειτουργίας του σημαντικότερου υπερεθνικού οργανισμού, ενώ ταυτόχρονα γνωρίζουν πώς συνεργάζονται και συναποφασίζουν τα κράτη επίσημα, αλλά και παρασκηνιακά. - ένα μάθημα δημοκρατίας
Οι μαθητές συμμετέχουν έμπρακτα κατά τη διάρκεια του συνεδρίου σε ποικίλες διαδικασίες – ακρογωνιαίους λίθους της δημοκρατίας. Ο διάλογος, η συνεργασία, η αντιπαράθεση, η σύνθεση απόψεων, ο σεβασμός του αντιπάλου και της διαφορετικότητας και φυσικά η ψηφοφορία είναι ορισμένες εμπειρίες που έχουν οι συμμετέχοντες μαθητές στο MUN.
Πέρα από όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, το MUN έχει μια σειρά από συμπληρωματικά οφέλη για τους συμμετέχοντες. Δίνει την ευκαιρία στους μαθητές:
- να κάνουν έρευνα.
Προαπαιτούμενο για τη συμμετοχή των μαθητών είναι η μελέτη της πολιτικής της χώρας που εκπροσωπούν, αλλά και των θεμάτων που θα συζητηθούν στην κάθε επιτροπή. Για τους περισσότερους μαθητές Λυκείου η διαδικασία της έρευνας είναι πρωτόγνωρη. Ενθαρρύνεται η κριτική διερεύνηση της προς συζήτηση θεματολογίας, καθώς οι μαθητές χρειάζεται να έχουν την κατά το δυνατόν σφαιρικότερη επαφή με το αντικείμενο και να αναζητήσουν πηγές πληροφοριών που να καλύπτουν όλο το φάσμα θέσεων και απόψεων για κάθε θέμα. Η έρευνα γίνεται συνήθως μέσα από το διαδίκτυο, ενώ η οργανωτική επιτροπή παρέχει κάθε χρόνο ανανεωμένους οδηγούς προς βοήθεια των μαθητών και διοργανώνει συναντήσεις με κάθε σχολείο για την ενημέρωση των νέων συμμετεχόντων. - να δράσουν εκτός του στενού σχολικού πεδίου.
Το MUN Αριστοτελείου Κολλεγίου αποτελεί μια εξωσχολική δραστηριότητα, με έντονα όμως εκπαιδευτικά οφέλη για τους μαθητές. Οι μαθητές καλούνται να μελετήσουν και να προετοιμαστούν για θέματα ως επί το πλείστον εκτός του σχολικού τους προγράμματος. Επιπλέον αποκτούν μια νέα, αρκετά πιο δημιουργική και διαδραστική σχέση με τους καθηγητές που τους συνοδεύουν. Παράλληλα, οι συμμετέχοντες ζουν την εμπειρία μίας κοινοβουλευτικής διαδικασίας υπό την καθοδήγηση ενός προεδρείου που αποτελείται από συνομήλικούς τους, εμπειρία διαφορετική από αυτή που έχουν εντός της σχολικής τάξης. συμβάλλει στις εργασίες του συνεδρίου και επιβραβεύεται μέσα από τα αποτελέσματα της ομαδικής συνεργασίας του με τους υπόλοιπους μαθητές της επιτροπή του. - να βελτιώσουν τις ρητορικές τους ικανότητες
. Μέρος της προσομοίωσης αποτελεί ο διάλογος και η αντιλογία. Οι μαθητές παίζοντας το ρόλο διπλωματών καλούνται να επιχειρηματολογήσουν υπέρ των θέσεων και πολιτικών των χωρών που εκπροσωπούν, σε διάφορες φάσεις του συνεδρίου· κατά τη διάρκεια των ανεπίσημων διαβουλεύσεων (lobbying), μπροστά στην επιτροπή τους αλλά και στη Γενική Συνέλευση. Τους δίνεται δηλαδή η ευκαιρία να εκφραστούν δημόσια και να υποστηρίξουν τις θέσεις τους μπροστά σε μικρά και μεγάλα ακροατήρια. - να βελτιώσουν τις γνώσεις τους στην αγγλική γλώσσα.
- Λαμβάνουν χώρα στα Αγγλικά, μια από τις επίσημες γλώσσες του ΟΗΕ. Δίνεται λοιπόν η δυνατότητα στους μαθητές να βελτιώσουν τις γνώσεις τους, διαβάζοντας κατά τη διάρκεια της έρευνας, μιλώντας και γράφοντας κατά τη διάρκεια του συνεδρίου στα Αγγλικά. Για πολλούς από τους συμμετέχοντες μάλιστα είναι η πρώτη φορά που καλούνται να συνομιλήσουν για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα σε μια ξένη γλώσσα.
- να συναναστραφούν με συνομηλίκους τους.
Εκτός των συνηθισμένων πλαισίων, οι νέοι που συμμετέχουν στο MUN έρχονται σε επαφή με άλλους έφηβους από διαφορετικές περιοχές αλλά και από χώρες του εξωτερικού.